Kvæði og laust mál
2023
5-0 Afmælisóður til Sigurbjargar Þrastardóttur
Sigurbjörg Þrastardóttir skáld átti 50 ára afmæli 27. ágúst 2023. Í tilefni dagsins og henni til heiðurs var gerð tilraun til þess að umfanga titla allra 17 ljóðabóka hennar í fimm ferskeytt kvæði.
Titlar ljóðabóka Sigurbjargar og útgáfurár eru eftirfarandi:
• 2022 Krossljóð: þýdd og frumort
• 2020 Mæður geimfara
• 2018 Hryggdýr
• 2016 Óttaslegni trompetleikarinn
• 2014 Kátt skinn (og Gloría)
• 2014 Hestaferð í hundrað og einn
• 2013 Bréf frá borg dulbúinna storma
• 2012 Stekk
• 2010 Brúður
• 2010 Húfulaus her: jólasveinasögur
• 2007 Blysfarir
• 2005 Hreindýr og ísbjörn óskast
• 2004 Þrjár Maríur
• 2003 Túlípanafallhlífar
• 2002 Sólarsögu
• 2000 Hnattflug
• 1999 Blálogaland
5-0 Afmælisóður til Sigurbjargar Þrastardóttur
Hún bláa loga batt við land,
er blint hófst hnattflug vífar.
Sólar unni sögu grand,
segja túlipana-fallhlífar.
Megi lengi sögur af Maríum vara,
og menn áfram tendra blys - til fara.
Óska eftir dýri hreinu og hvítum birni,
húfulausum her af sveinafirni.
Þá leið frá henni brothætt brúður,
brátt fylgdi hátt eitt stökk.
Borgar stormur, bréfaslúður
og Bankastrætis hrossin dökk.
Af kátu skinni klárar vakrir spruttu,
og karl með lúður nærði beyg í brjósti.
Af himni ofan hryggdýr óvænt duttu,
en húsmæður geimfara bárust með pósti.
Frumort fann hún mál í tengslum,
við fóstruð orð, í krosssaum mörg.
Þar tungur heims úr greppa geymslum,
fram galdraði skáldið Sigurbjörg.
2022
Við-bragð
Við bregðumst, við bregðumst við af nýjum sið.
Við vörum, við vörum við sem aldrei fyrr.
Veðri vörum við við, við og við,
þó verður sem verður í stríði og frið.
2020
Á Vikrafelli
Á tindinum ná jafnvel tvílyndir sátt,
er tært andrúmsloftið fyllir hvern drátt.
Þar hógværð og mildi hemja þann mátt,
sem hverfist um sjálfið og vill fara hátt.
2019
Hesteyri
Spor á ströndu, spor á jörð,
spor á slóðum fornum.
Eyri Hests við hljóðan fjörð,
helguð stundum horfnum.
2018
Í landi Svartra fjalla
Hér skera fjöllin sléttur knappar
skrúðug tré á velli standa.
Streymi ljóss um æðar renna
fossar niður hlíðar brattar.
Hér bera prestar eldsins orðið,
Orþadox er þeirra Kristur.
Látlaus augun ljósið spegla
litur hjartans purpura rauður.
Hér millum svartra fjallatinda
finnast sálir göfgar kærleiks.
Bera í greipum, huga, hjarta
hlýju guðdóms sálna jarðar.
Maí 2017
Skipti
Var það á þeim tímum þegar fáskipti urðu að auknum samskiptum í gegnum rafmögnuð fjarskipti að við misstum tökin?
Í kjölfarið jukust skiptin og samhliða jókst áreitið. Samskiptaboðin koma nú úr öllum áttum.
Flestumokkar reynist erfitt að finna öllum þessum reitum og skiptum rúm inn í hinu afmarkaða og blekkta glasi tímans.
Glasið getur ei lengur umlukið allt. Höfuðið er fullt af kornum sem finna sér ekki farveg í tímanum.
Við höfum reynt að hægja: jóga, hugleiðsla, núvitund.
Nú er ekkert eftir nema afturhvarf til fáskipta í nánd.
Hver ætlar að slá út?
Fortíðin
Það er með nefinu sem fortíðin er best skynjuð og skilin.
Angan hennar læðir sér inn fyrir nasavængina.
Það er í raun ilmur nútíðar sem endurlífgar fortíðina. Fullmótar gamla mynd.
Áður en þú veist af stendurðu albúin í fortíðinni með nútímann á herðunum.
Desember 2016
Þögn
Þögn er eina orðið sem gefur frá sér hljóð. Öll hin orðin í málinu eru hljóðlaus.
Ef ekki væri fyrir þögn væri alger þögn.
Desember 2016
Orð um ljósið á jólum
Ljósið er átta mínútur frá sólu til jarðar.
Ljósið ferðast þó hratt.
Það er bara svo langt frá sólu til jarðar.
Ljós mannanna er örskotsstund að fara millum þeirra við snertingu og augnaráð.
Samt getur verið svo langt á milli þeirra í nærveru.
Milli mannanna.
Nú er tími nándar í samveru þrátt fyrir millibilið.
Desember ´93
Það eilífðin ein kann að afhjúpa
sem augu þín hafa að fela.
Fljótandi steinar fegurðar liggja á hafinu djúpa.
Janúar ´94
Veturinn er líkur vefara sem landið klæðir.
Voðir sínar hann breiðir yfir stræti og torg.
Tréin þekur fínlegum kristalflögum,
Fagurskapaðar minna á útskorið laufabrauð
Þar sem þær glitra í dögun.
Vorið kemur í áföngum og leysir vetur af hólmi.
Vorið ómar af glaðværð og bjartsýni sem engan lætur ósnortinn.
Febrúar ´95.
Þrekaður af döprum þönkum
Þvælist ég í kennslustund.
Sá svarti hundur beit mig aftur,
Sterkur ræður minni lund.
Mars ´95
Ævin líkt og óskastund
með örskotshraða líður.
Hamingunnar fagra hrund
hvítum fáki ríður.
Mars ´95
Ég bundinn er í báða skó,
brotinn vilji og sálarró.
Skips míns anda strandað er,
seglin vindlaus og kafteinninn þver.
Apríl ´95
Regnið nú af rúðum drýpur
rætist vorsins innsta þrá.
Jörðin vatnsins svala sýpur
af svefni foldar vakna strá.
Páskadagur ´95
Líkt og nafar efinn mig nagar
og nálgast mig innanfrá.
Guðlegasprota niður hann sagar
en eftir skilur visin strá.
Ágúst ´95
Yfir grasið ljúft er að ganga
er golan leikur um vanga.
Þá hugurinn hvarlar að æskuárum,
horfinni ást og tregatárum.
Ágúst ´95
Ættmæður mínar í ellinni húka.
Ævinni fara senn báðar að ljúka.
Ferð þeirra hófst við Breiðafjörðinn,
en fjarar svo út við kirkjugarðssvörðinn.
Ónefnd
Þó lífið mér úr lúkum renni
líkt og laxinn kölska forðum.
Þó andinn engist, brotni og brenni
birtist von í þínum orðum.
Október ´95
Sæmundur á selnum fór
sveittur yfir hafið.
Himinn líkt og opinn ljór
með norðurljósatrafið.
Er loks að ströndu selinn bar
þá Sæmi hló og gleði fann.
Hans klerkssál fylltist kæti þar,
hann kleif úr fjöru í næsta rann.
Á Háskólanslóð á heiðskýrum degi
hetju má líta stalli á þar.
Þar er hann kominn Sæmundur seigi,
hann selnum kom yfir úfið mar.
Desember ´95 - Pourquai Pas
Er brimið klettana barði svörtu
á bænum ljósið veika skein.
Á skipinu börðust sjóveik hjörtu
við sterka ægis boðahlein.
Desember ´95
Harmur minn fyllir heimsins eymd
hringsnýst í brjósti mér tregi.
Boðorðin tíu eru grafin og gleymd,
glundroði ríkir á lífs míns vegi.
Desember´95
Ef saman við leggðum í erfðasjóð
léti útkoman vart láta á sér standa.
Ættarstofnsins besta blóð
barninu leggðum til handa.
Janúar ´96
Eitt glas úr tímans tæra fljóti
teygum, fögnum æsku vorri.
Ómælt þinnar nærveru njóti
nú er líður dimmur þorri.
Einfalt lífið á að vera,
einu viltu mér þó lofa.
Ávallt skaltu gott eitt gera
gleðjast og fara snemma að sofa.
Febrúar ´96
Gagnvart ásjónu þinni ég agndofa verð,
áhrifin einstök, mín sál er í háska.
Þinn karakter virðist af vandaðri gerð
og vísast er andinn fullur af gáska.
Október ´96
Yfirsetan – Brunarústir Bakkusar
Undir loftborsins háværu höggum
heldur þú til hér um stund.
Sviptur frelsi og lífsins föggum,
frosin þú starir, brostin er lund.
Þér áður allt lífið gekk í haginn,
ungur gekkstu auðnubraut.
Bakkus þér breytti einn vetrardaginn
er beiskur dómur þér féll í skaut.
Í þínu lífi ríkja djöfull og dauði,
daðrað hefurðu báða við.
Um sjötugt líf þitt koðnar kauði
er krossfestur ertu á vínsinsvið.
Sálin loks mun sigra vítið
og stika upp löng himnaþrep.
Hreinsun sú mun hvítþvo lýtið
hvað slæmt þér veitti lifrardrep.
Desember ´96
Tóm þinnar tilveru veitir þér glóð
töfrandi neista sem áfram þig rekur.
Leiftrandi hann leiðir þig ótroðna slóð
uns lífs þíns keyrir í hendur tekur.
Júní ´97
Minning
Þitt gestrisna eðli, þín gefandi hönd
gladdi mörg hjörtun, skóp vináttubönd.
Nú böndin ei bresta þó upp fari önd
og berist svo tær yfir frelsarans lönd.
Ég kveð þig í sátt en minningin skýr
skín ljóst sem viti er leið minni stýr.
Þinn einlægi hugur svo gefandi og hlýr
í hjarta mér lifir og að eilífu býr.
September ´97
Kvæði til ókunnar stúlku
Leið inní stofuna ljóshærð hrund
lítið eitt sein var í kennslustund.
Blautur haddur sem kóróna á kolli,
kunnuglegt andlit mér pælingum olli.
Líkt og öldur beri bát að landi
birtist mynd þín æ í höfði mér.
Að skonnortu hafsins snýr þó sá vandi
að snoppa hennar ei kunnug er þér.
Hér að ending frá mér limru þú færð.
Því færist nú ró yfir hugann og værð.
Ég vona að ei þú mig vítir
eða illum glósum að mér hnýtir,
því markmiðið var aðeins að yrðir þú hrærð.
En inntak kvæðanna átti ei stoð,
erindi þeirra vísast aftur ég taki.
nær innantómt blaður og torskilið moð,
í ergelsi skáldskaparmerin mér hendir af baki.
Október ´97
Forvarnir
Í upphafi vetrar hann villtist af leið
og vínið skyggði á hans farsælu braut.
Hann steig Bakkusi á bak og lagði á skeið
í blóðugri gandreið áfram nú þaut.
Hann á leiðinn áði á mörgum misjöfnum stað,
meyjarnar tældi í rætnum fýsnablossa.
Á Vegas hann tefldi oft á tæpasta vað,
fyrir tuttuguþúsund fékk ´ann rennblauta kossa.
Á bykkjunnar baki sat hann dag eftir dag
og blíndi í óminni á tælenskar kuntur.
Loks er andi og líkami urðu innantómt skar
ískraði í klárunum: við erum Andskotans-truntur.
Nú trunturnar stefndu fram af hamrinum háa,
í hrossins makka gróf fingur, hélt taki.
Hann til baka hugsaði um reiðdaga ei fáa,
í hryllingi þess óskaði að ´ann dytti af baki.
Apríl ´98
Nútíma höfuðlausn
Vaknar seppi af værum dvala
virðist engu hafa gleymt.
Leggur þunga loppu þvala,
ljósið dofnar, aftur reimt.
Svartur rakkinn froðu fellir
fránum augum lamar mig.
Huldir þoku vits míns vellir
vitund nálgast óráðsstig.
Farðu aftur Fjandans til
og fuðraðu upp í vítisfuna.
Sökktu djúpt í heljarhyl,
hunskast burt úr mínum muna.
Nóvember ´98
Ákvæði
Af elli hvítt var Stefáns strý
er steig hann dómsinspontu í.
Andlit rautt, á augum ský,
af lagatorfi lútinn.
Málið sótti af hörku og heift
hafði af vítiskaleik dreypt.
Einum virtist Kölska kleift
að kveða hann í kútinn.
Dreyrinn ei til drosins fann
er drembildrútur skeiðið rann.
Hold mitt jafnt og höfuð brann,
hann kvað svo háttað lögum.
Kærleiksþel hans kulnað var
kauði var á samúð spar.
Í honum árar finni far
og fækki hjartaslögum
Nóvember ‘99
Á Hlemmi
Það er kyrrt og hlýtt á Hlemmi
og hluti af staðnum ert þú.
Blóð mitt seytlar uns strætóinn stemmir
strengi huga sem nærist á trú.
Trú á hið taktfasta,
trú á hið góða.
Trú á hið örugga án allra hljóða,
trú á hið máttuga, mikla og stóra.
Trú á manninn, nú setur mig hljóða.
Júlí 2000
Til hjóna
Í dag þau lögðu mund í mund
mættust hljóð við kyrrðarstund.
Heitin unnu, halur, sprund
í heilagleik á vígðri grund.
Megi Íslandsvættir vanda
viðmót sitt til hjóna handa.
Guð ég bið að geym, ei granda
gæfuinntak hjónabanda.
Febrúar 2000
Í brjósti nú er brostinn strengur
breytni mín var hörmung ein.
Ég særði þig og sé ei lengur
sólkinsbrosin björt og hrein.
Þú ert mér sem lífsins lind
og leiðarstjarnan bjarta.
Drýgði samt þá dauðasynd
að deyða einlægt hjarta.
Enga veit ég yfirbót
en ég sakna þín.
Aumkur haf á argan þrjót
elsku Unnu rmín.
Mars 2000
Friðþæing að vori
Ástin er sólskin á sumardegi
sem innan fyllir mykvan reit.
Ástin er geisli ljóss á legi
sem ljómar að vori björt og heit.
Tilfinnig magnast, treginn hverfur,
túlkar hugur lífsins nið.
Að innan muni æstur sverfur,
ákaft leitar að sálarfrið.
Finnur að lokum farsæla höfn
er fleyið siglir frá boðahlein.
Á hafinu knerri hennti um dröfn
en hamingjan bíður er komið er heim.
Júní 2000
Hafnargil
Milli fjallana múkkinn hann sveimar
meðfram gilinu markar sér reit.
Hér mætast í heiðinni heimar
hins liðna og þess sem á veit.
Uppfullt er gilið af gjótum
og geilum sorfnum í klett.
Hér erfitt e rforráðið fótum
að finna í urðarstétt.
Gilið er mótað af blárri blíðu,
blússandi elfsinsnið.
Sem dreyra fjalls að sjávarsíðu
sindrandi ber með ferskum klið.
Október 2001 Hamingjuþula
Lífsins nauðsynjar garðinn minn skreyta
Ég beit á og veit nú að hverju leita.
Augun á skjánum, hljóðin hlustina þreyta,
Heltekinn, ofseldur, krásanna verður að neyta.
Holur að innan held ég í keiminn,
Af háværum Mammons stemmum dreg seyminn,
Allt það sem áður gerði mig dreyminn
Ærir nú sálir um gervallan heiminn.
Tærður og særður treð ég í mal,
Tæki, klæði, ferðir, flug
Fáum nautnum vísa á bug.
Himnekst er mitt hal, vísast á ég mikið val,
Ó, guð ég elska kapital.
Ég sé nú eftir að kortið var klippt
Og krónunnar samningum af bankanum rift
Að geði og lundu ég ekki fæ lyft
Með lántökum, neyslu og yfirborðsstift.
Hamingjugaldurinn kvuð vera sá
Að holuna fylla skal innan frá.
Einbeita sinni að einföldum dyggðum,
Elska og sofa í fámennum byggðum.
Keyptu fátt en hyggðu hátt
Liggðu lágt sem lúðan.
Hógværð rækta í auðmýkt, sátt,
Ei sækja skalt í yfirdrátt
Því strengjalaus er brúðan.
Trúðu á tækifærin öll
Trúðu á eigin dreyrahöll.
Treystu á aðra tvisvar á dag
Treystu á hamingju og þjóðarhag.
Að því búnu ætla má
Að unaðsþankar fari á stjá.
Þá stendur eftir staðreynd merk
Þú stendur eftir: Kraftaverk.
Desember 2001
Lúsiferskvæði
Í upphafi hjarta þitt opið og tært
Og augun svo leiftrandi fögur.
Í örmunum mjúku lá ástmaður vært
Og unaðs hlýddi á sögur.
Þá skall á ljóranum logamund
Lúsifer var mættur.
Hann vildi helga sér þennan fund
Af hatri illa innrættur.
Með eldinn í kroppnum og illskulegt glott
Hann arkaði inní flýti.
Í híbýlin hreinleg og andrúmsloft gott,
Hér stemming ólík var víti.
Þau felmtri slegin fundu það eitt
Að fjandinn önd þeirra vildi.
Á öfugumhófunum (to be continued)
Maí 2002
Mynd af vatni
Vatnið breiðir vitund kalda,
virkjar málm og magnar raf.
Hvetur líf úr faldi fjalla
færir straum um hauð og haf.
Í borg og bæ ljær vatnið varma,
veitir unað, örvar bjarma,
lýsir tár á steinum hvarma.
Á Mokkakaffi 6. júlí 2002
Myrkur í ljósi
Tilfinningin tær sem lind
tendrar glóð í hjarta.
Hugi hvatur málar mynd
Af mannúð heimsins; bjarta.
Ef lifað er með ljósri brá
og löngun góðra verka.
Snúast syndir þrungnar þrá
þvert í dyggðir sterkar.
Dauðinn hvata lífi ljær
og leggur drög að tilvist.
Í ljósri dimmu lífið grær
í myrkur dagsins þyrstir.
Apríl 2005
Á PólskriGrund
Sólin hnígur, svörður fangar
sælan hennar varma streng.
Eikin Pólsk og ölm á mæri
standa á strengsins langa færi
er veikur röðuls lokaljómi
logar bjart í aftans tómi.
Eina löngun ber í brjósti,
boginn skýst með kærleiks þjósti.
Finnur lífí mjóum meiði
á dökkri mörk á Pólskri heiði.
Ylinn berað eikar hjarta
angan vors nú eigum bjarta.
Desember 2005
Í birtu guðdómsins bjarma þú sérð
sem í brjósti þér kyrrlátur situr.
Þar lýsandi engill ljóss er á ferð
sem lifandi kærleik þér flytur.
Mars 2006
Er röðull bjartur reis úr djúpi
rann um öldu knörrinn hratt.
Lýstust ský á láðsins hjúpi
er ljósið haf við himinn batt.
Apríl 2006
Kærleikur
Hann rennandi kliðar sem lækur í laut,
leiftrandi bugar frá sérhverri þraut.
Hans friður og stilla þér falla í skaut
er finnurðu í vatninu tilvistarbraut.
Kærleiks elfinn krjúptu við
kenndu strenginn bjarta.
Opnaðu eigin sálarhlið
elskaðu af öllu hjarta.
September 2009
Laufin falla í litafjöld,
loftið fyllist angan.
Töfrar hausts nú taka völd,
tær blæs gráð um vangan.
Október 2009
Niðandi iðar nýbráðin klakinn,
Nútíðin felst í árinnar hljómann.
Ómandi, seiðandin, vorsins er vakinnn
andi vetrar setur í drómann.
Áramót 2013/14
Limra til Benedikts Erlingssonar í tilefni velgengni ”Hross í Oss” erlendis (í móanum).
Á þúfunni Íslandi nú fæstir sjá flóann
og fingurna liðka er þeir horfa í lófann.
En hann Benni er klár,
því allt þetta ár
hefur ’ann hrossunum riðið um móann.
Desember 2016
Þögn
Þögn er eina orðið sem gefur frá sér hljóð. Öll hin orðin í málinu eru hljóðlaus.
Ef ekki væri fyrir þögn væri alger þögn.